Stowarzyszenie powstało w wyniku realizacji projektu „Aktywizacja środowisk wiejskich Gminy Olkusz” realizowanego przez Gminę Olkusz w ramach Działania 2.7 Pilotażowego Programu LEADER + Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006” finansowanego ze środków Unii Europejskiej. Za moment rozpoczęcia działalności uznaje się datę 01.04.2006, kiedy odbyło się I Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków. Stowarzyszenie „LGD dla Obszarów Wiejskich Gminy Olkusz” jest samorządną organizacją obywatelską, nie nastawioną na zysk, nie prowadzącą działalności gospodarczej. Opiera się na oddolnym partnerskim podejściu, które ma się przyczynić do aktywizacji społeczności wiejskich przez współpracę z organami administracji publicznej, organami samorządu terytorialnego oraz innymi instytucjami i podmiotami oraz osobami fizycznymi i przedsiębiorcami w celu planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw służących rozwojowi obszarów wiejskich. Kształt partnerstwa, jak i metody doboru jego uczestników wynikają ze specyfiki obszaru LGD, który obejmuje 20 sołectw Gminy Olkusz.
Głównymi celami LGD jest: rozwój turystyki w oparciu o walory przyrodnicze, kulturowe oraz historyczne obszaru Olkuskiej Grupy Działania, wzrost poziomu wiedzy, aktywności i satysfakcji mieszkańców obszaru Olkuskiej Grupy Działania oraz rozwój przedsiębiorczości na obszarze Olkuskiej Grupy Działania.
Obecnie Stowarzyszenie działa jako Lokalna Grupa Działania w rozumieniu przepisów dotyczących Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”, zwanych dalej „przepisami SOI”, oraz przepisów dotyczących działań Osi IV Leader w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-1013.
Stowarzyszenie w dniu 15.01.2009r. zaaplikowało do PROW 2007-2013, Oś IV LEADER. W dniu 25 czerwca 2009r. Zarząd Województwa Małopolskiego uchwałą w przedmiocie wyboru LGD do realizacji LSR – wybrał Stowarzyszenie LGD Olkusz, które znalazło się na II miejscu w Małopolsce na liście wybranych LGD do realizacji LSR, uzyskując 188 punktów. Oznacza to, że beneficjenci obszaru objętego zasięgiem Stowarzyszenia „LGD dla Obszarów Wiejskich Gminy Olkusz”, będą mogli starać się o dofinansowanie swoich projektów ze środków „Osi 4 – LEADER” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Stowarzyszenie LGD w dniu 27 lipca 2009r. podpisało umowę o warunkach i sposobie realizacji LSR na obszarze LGD w okresie programowania 2009-2015, a w dniu 19.11.2009r. podpisało umowę w ramach działania „Funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności i aktywizacja” z Samorządem Województwa. Działania Stowarzyszenia LGD Olkusz, skupiają się na absorpcji środków finansowych dla rozwoju lokalnych społeczności, pobudzania aktywności mieszkańców, podniesienia atrakcyjności turystycznej obszaru.
W okresie Programowania Unijnego budżetu 2007—2013 LGD ma za zadanie wdrożyć na terenach wiejskich Gminy Olkusz innowacyjne podejście LEADER. Lokalna Grupa Działania Olkusz otrzymała określoną ilość środków finansowych w kwocie 1 887 296,00 zł na realizację opracowanej Lokalnej Strategii Rozwoju i przeznacza je na wybrane przez siebie przedsięwzięcia, które najlepiej zadbają o rozwój obszarów wiejskich Gminy Olkusz, oraz najpełniej zrealizują założenia Lokalnej Strategii Rozwoju. Zatem osoby lub instytucje, zamierzające skorzystać ze wsparcia w ramach takich działań jak „Odnowa i rozwój wsi”, „Małe projekty”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” – kierują wnioski o dofinansowanie bezpośrednio do Biura Lokalnej Grupy Działania, które mieści się w Olkuszu. Poza wspomnianymi wyżej działaniami LGD zamierza prowadzić działalność szkoleniowa, pomagać przy wypełnianiu wniosków o dofinansowanie na wyżej wymienione działania oraz wspierać wszelkiego rodzaju inicjatywy społeczne.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013 (PROW).
Leader programie PROW jest jednym z kilku tzw. programów operacyjnych, które określają warunki i sposób wykorzystania środków unijnych w Polsce. LEADER jest oddolnym partnerskim podejściem, mającym na celu rozwój obszarów wiejskich, realizowanym przez LGD. Polega na opracowaniu lokalnej strategii rozwoju przez lokalną społeczność wiejską oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych lokalnych inicjatyw służących rozwojowi obszarów wiejskich. Do programu Leader o środki unijne aplikuje Lokalna Grupa Działania wybrana przez Samorząd Województwa do realizacji opracowanej przez nią LSR. Następnie LGD ogłasza konkursy dla beneficjentów i wybiera projekty, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej lokalnej strategii rozwoju. W ramach podejścia Leader wspierana jest także działalność lokalnych grup działania, w tym realizowane przez nie projekty współpracy. Zadaniem osi 4 Leader jest przede wszystkim budowanie kapitału społecznego między innymi poprzez aktywizację mieszkańców, pobudzanie zaangażowania społeczności wiejskiej w rozwój obszaru oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich. Do celów osi 4 należy również polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja, w skutek pośredniego włączenia LGD w system zarządzania danym obszarem. Z punktu widzenia programu PROW 2007-2013 Osi 4 Leader realizowane są 3 działania:
- Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju 4.1
- Wdrażanie projektów współpracy 4.2
- Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja 4.3
Nigdy mieszkańcy wsi i małych miast nie mieli możliwości tak bezpośredniego decydowania o tym, na co zostaną przeznaczone środki z Unii Europejskiej, ponieważ Oś IV LEADER niczego nie nakazuje i nie narzuca, a jedynie stwarza możliwości wykorzystania środków unijnych zgodnie z Lokalną Strategia Rozwoju dotyczącą obszaru działania LGD.
Łukasz Mączka